EN

Seyir İçin Uzman Görüşü

Yelken Açma - Kapama

KLASIK YELKEN AÇMA NASIL YAPILIR?
Klasik yelkenlerde, direğin üzerindeki kanal ya da ray yardımıyla yukarıdan gelen anayelken mandar halatı kullanılarak önce rüzgâra dönülür ve yelken yukarı doğru çekilir. Yukarı çekme sırasında yelkenin yukarıdan gelen lazybag iplerine takılmamasına dikkat edilir. Halat yardımıyla yelkenin ön yakasının gerginliği rüzgâr şiddetine göre ayarlanır ve yelken açılır. Bu tip direklerin yelken ön yakası fitilli, plastik arabalı ya da tekerlekli arabalı olabilir. Ön sahada flok ve cenovanın da açma süreçleri anayelkenle aynıdır.

KLASIK YELKEN KAPAMA NASIL YAPILIR? Klasik sarma direklerde ilk olarak ön sahadaki yelken kapatılır. Acil bir durum yoksa rüzgâra dönülerek anayelken mandarı boşlanır ve yelkenin aşağıya inmesi sağlanır. Gezi teknelerinde ince iplerle yukarıya doğru gerilmiş lazybag torbası vardır. Yelken hızla aşağı, torbanın içine indikten sonra torbanın fermuarı kapatılır. Yarış teknelerindeyse yelken komple aşağı indirilerek bumba üzerine katlanır ve koruyucu bir kılıfla örtülür.

DIREĞE SARMA YELKENLERDE YELKEN AÇMA NASIL YAPILIR? Direğin içine sarma yelken modeli, ağırlıklı gezi teknelerinde kullanılır. Bu yelkenler siparişe göre dikey çıtalı ya da çıtasız olarak üretilir. Anayelkeni açmak için ilk önce sancakta bulunan anayelken mandar kilitleri açılır ve teknenin rüzgâra olan açısı 30 dereceye getirilir. İskele tarafa geçilerek anayelken iskotası açılır ve halat boşlanarak arma rahatlatılır. Arka yaka halatı vince sarılarak anayelken açılır ve iskota halatının boşu alınarak anayelken açma işlemi tamamlanır. Sonra aynı sıralamayla ön saha yelkeni açılır.

DIREĞE SARMA YELKENLERDE KAPAMA NASIL YAPILIR? Yelkenler kapatılırken açma işlemlerinin tersi yapılarak, önce ön saha yelken sonra da anayelken kapatılır. Anayelken halatları hazırlanır ve makine rölantide çalıştırılır. Anayelken arka yaka halatı vince sarılır, kilidi açılarak arka yaka halatını bir elimize alarak anayelken halatının olduğu tarafa geçer ve kontrollü şekilde anayelkenimizi kapatırız.

SARMA SISTEMINDE ARIZA DURUMUNDA TEKNE SAHIBI NE YAPMALIDIR? Ana yelken sarma sistemi olan tekne sahipleri yukarıdaki yöntemleri kullanarak yelkeni açıp kapattıklarında sorun yaşamaz. Genelde sarma sisteminde yelken kumaşının, sarma halatı ya da mekanizmasının eskimesi sorunlar yaşatabilir. Yelkenin alt kısmı komple açılmışken, üst kısmı içerde sıkışmış olabilir. Bu durumda, yelkenin arka yakası gerilerek sıkıştığı yerden çıkartılmaya çalışılır. Bu başarılı olmuyorsa, direğe çıkılıp sıkışan yerin kurtulması sağlanabilir.

PİS SU TANKI VE KULLANIMI

Teknelerde pis su tankı kullanımı ve bu tanklara ait şamandıraların düzenli kontrolü teknedeki konforunuz açısından oldukça önemlidir.

Teknenizde kullandığınız tuvaletlerin çıktılarının biriktiği bu depolara pis su tankı ya da İngilizcedeki adıyla “black water tank” denir.

Denizcilik Müsteşarlığı teknelerde bulundurulması gereken pis su tanklarının kapasitesi hakkında özel tekne ve yatların gereklerine önem vermiş ve “2 litre x 2 gün x kişi” formülünü benimsemiş ve en az miktar olarak bunu zorunlu kılmıştır. Teknenizde bulundurmanız gereken tankın kapasitesini bu formülü göz önünde bulundurarak seçmeniz gerekmektedir.

Pis su tankıyla donatılma zorunluluğu olan her teknede güverte üstünde bir emme flanşı bulunması sistemin olmazsa olmaz koşuludur, kaldı ki; taraf ülke olarak imzaladığımız uluslararası bir sözleşmenin getirdiği düzenlemelere de uymamız zorunlu olacaktır. Unutulmamalıdır ki iç sularda pis su tankı boşaltımı yasaktır.

Bu flanş yardımıyla pis su tanklarının boşaltılması konusunda; Balıkçı barınakları ve bağlama kapasitesi 50 yattan az olan marinalar hariç bütün limanlarımız 26 Aralık 2004 tarih ve 25682 sayılı Resmi Gazete ‘de yayımlanarak yürürlüğe giren “Gemilerden Atık Su Alınması ve Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nin Geçici 1’inci maddesi uyarınca 26 Aralık 2005 tarihine kadar atık su toplama tesisleri kurmak ve işletme lisansı almakla yükümlüdürler.

Limanlarda geçen süreler içinde amatör denizciler çoğunlukla zaten tesisin tuvaletlerini kullanmaktadırlar; bu alışılmış ve uygar bir davranış biçimidir. Bu nedenle teknedeki pis su tankının çok sık dolması da söz konusu olmayacaktır.

Teknede kullanmış olduğunuz tuvaletlerin her bir sifonunda kaç litre su boşalttığını bilebilirsek teknedeki mevcut pis su tankımızın kaç kullanım sonunda dolduğunu tahmin edebiliriz.

Yine bu tankların doluluğunu kontrol edebilmemiz için tekne üreticileri tarafından tankların üzerine pis su tankı şamandıraları yerleştirilmektedir. Bu şamandıralar birçok farklı modelde olabilirler. Kullanım açısından dayanıklı olmalarının yanında bazı durumlarda içlerine sıkışabilecek atıklardan dolayı şamandıralar üzerinden okunan değerler bizi tankın doluluğu hakkında yanıltabilir. Bu tip durumlarda öncelikle tank şamandırasının çıkartılarak temizlenmesi gerekmektedir. Teknelerde bir başka sık karşılaşılan problem ise koku problemidir, tanklar yapıları gereği kalın olduklarından genelde kokunun kaynağı değildirler. Tank çıkışındaki hortum bağlantıları ve yine tuvalet sistemindeki check valfler bu kokuya sebep olurlar. Bu koku probleminin önüne geçebilmek ve tankları temizlemek için pis su tankı komple boşaltılarak tatlı su ile doldurulur özel temizleyici kimyasallar ile bir miktar bekletildikten sonra sistemden boşaltılır.

MOTOR TRİM AYARI

Teknenizde yapılan trim ayarlarından bahsetmeden önce bazı terimsel bilgiler vereceğiz;

SU ÇEKIMI (DRAFT) NEDIR? Teknenin tabanıyla su seviyesi arasında kalan mesafedir. Diğer bir tanımla deniz aracının sualtında kalan mesafesidir. Teknelerin boyutları verilirken D veya T harfi ile sembolize edilir.

TRIM NEDIR? Teknenin baş ve kıç draftları arasındaki farktır. Geminin baş-kıç yönünde suya batıklığını ifade eder. Ölçüm sonuçları metre, feet gibi uzunluk ölçüleriyle verilir. Teknenin baş tarafı daha fazla suya gömülmüşse başa trimli, kıç tarafı daha fazla suya gömülmüşse kıça trimli tekne olarak adlandırılırlar. Bir teknenin başa mı yoksa kıça mı trimli olduğu teknenin su hattından anlaşılır. Hatta bu amaçla büyük gemilerde baş ve kıç taraflarda derinlik gösteren rakamlar bulunur.

MEYIL NEDIR? Teknenin iskele ve sancak draftlarının farklı olması durumudur. Teknenin iskele-sancak yönünde suya batıklığını ya da yana yatıklığını ifade eder. Ölçüm sonuçları derece gibi açı ölçüleriyle verilir. TEKNELERDE TRIM VE MEYIL AÇILARININ ÖNEMI NEDIR? Tekne üzerinde itici güç sağlayan motorlar pervanelerin suyu itme açıları bakımından özel bir etki yaratırlar, bu etki en iyi sakin bir denizde kullanılan teknelerde fark edilebilir. Teknenin trimi dümene ve tekne performansına doğrudan etki eder. Kıçtan takma motorlu teknelerde trim ayarları direkt bu motorların hareketi ile sağlanırken, içten takma motorlu teknelerde trim ayarları flaplar ile sağlanmaktadır. Flap teknolojileri günümüzde birkaç farklı modeli içermektedir; gömülen tiptekiler ve pistonlu tipler bunlardandır. Teknelerin çoğu dinlenme halindeki su hattında paralel çalışırken en iyi performansı verir. Tekne üzerinde bulunan trim yöneticileri sayesinde bu uygun düzey yakalanacaktır. Optimum konum teknede bulunan yük ve denizin koşullarına göre belirlendiğinden anında ayarlama özelliği önemlidir. Deneyimli denizciler teknelerinin ilk kalkışında teknenin göstermiş olduğu planing hareketi sırasında bile trim düzeltmelerini yaparak en yüksek verimin sağlandığı trim açısını bilirler.

OPTIMUM TRIM AÇISININ BULUNMASI IÇIN YAPILMASI GEREKENLER;

  • 1. adım: Teknenin ilk hareketinden önce trim kontrol ünitenizi kullanarak flapları ya da kıçtan takma motoru inebileceği en alt pozisyona kadar indirin. Trim monitörü size son seviyede olduğunu gösterecek ya da sinyal olarak bildirecektir.
  • 2. adım: Motora ilk hareketi vermenizin ardından hızınızı GPS cihazınızdan veya hız göstergenizden takip ederek yavaşça gaz verin.
  • 3. adım: Trim kontrol ünitenizi kullanarak yavaşça flapları veya motoru yukarı pozisyona getirmeye başlayın. Siz bu işlemi yaparken tekenin önce baş tarafının kalktığını ardından tüm teknenin suda yükseldiğini görecek ve teknenin hız kazandığını fark edeceksiniz.
  • 4. adım: Teknenin hızında bir düşme, ani bir devir yükselmesi görene kadar flapları veya motorunuzu yukarı pozisyona yavaş yavaş çekmeye devam edin. Aynı zamanda trim çok fazla yükseldiğinde tekneniz su üzerinde kaymak yerine zıplayarak ilerlemeye başlar.
  • 5. adım: Bu konumdan sonra teknenin tekrar hızının yükseldiğini görene kadar trim ayarlarıyla oynayarak flapları veya motorunuzu yavaşça aşağı pozisyona indirmeye başlayın. Uygun noktayı bulduğunuzda teknenin performansı ve sizin konforlu seyriniz için bu açıda seyre devam edebilirsiniz.

OPTİMUM SEYİR KOŞULLARI

En azından bir seferlik bile olsa şu soruyu her tekne sahibi kendine sorar, “Teknem için en iyi seyir hızı nedir?” Teknenizin en uygun seyir hızının bulunmasında hislerinize güvenmeyi bir kenara bırakın ve öncelikle sizin için en iyinin ne olduğuna karar verin. Yüksek hızda bir seyir mi? Uzun seyir mesafesi mi? Maksimum motor ömrü mü? Yakıt tasarruflu bir seyir mi? Teknenizin uygun seyir hızını belirlemede cevabınıza göre yol alınabilir. Modern marin motorları zor şartlarda yüksek devir ve yüksek hızlarda çalıştırılmaya uygun olarak üretilirler.

Çıkabilecekleri maksimum devirlerde zarar görmeden uzun süreli çalıştırılabilirler. Ancak bu tip bir çalıştırma şeklinde motor içerisinde aşınmalar artacaktır. Motor aşınmalarının en büyük nedeni motorun yaktığı yakıt miktarıdır. Bu sebeple teknenizde bulunan motorlar için belirtilmiş olan maksimum çalışma devrinden daha düşük devirlerde seyir yapılması motorların ömrü açısından önemli olacaktır. Birçok tekne için bu durum çok pratik değildir. Çünkü en iyi yakıt verimliliği genellikle rölanti hızında veya onun yakınlarında elde edilir.

Bu durum çoğu teknecinin en iyi seyir hızının, üç faktörü en iyi dengede tutan hız olduğu düşüncesini açıklar. Bu faktörler; hız, yakıt verimliliği ve düşük aşınma hızıdır. Bu noktada teknenizde bulunan motorların üreticileri tarafından yayınlanmış olan RPM-yakıt tüketimi grafiğinden faydalanarak sizin için en uygun olan yakıt tüketiminin kaç devirde gerçekleştiğini ve devirde teknenizin ne kadar hız yaptığını deneyimleyerek sizin için en uygun seyir hızını bulabilirsiniz. Aşınma hızı faktörü yüksek hızlarda dizel motorlarda, benzinli motorlara göre daha düşüktür. Bu açıdan bu faktör göz önünde bulundurulursa dizel motorlar daha avantajlıdır.

BLOG

Seyir Öncesi Hazırlıklar

Seyir Öncesi Hazırlıklar

12.08.2022

OKU
Seyir İçin Uzman Görüşü

Seyir İçin Uzman Görüşü

01.08.2022

OKU
Saat Gibi Ekip...

Saat Gibi Ekip...

12.07.2022

OKU